krwotok podpajęczynówkowy (SAH) jest ciężkim podtypem udaru mózgu związanym ze znaczną zachorowalnością i śmiertelnością. W 85% osób, które doświadczają sah nietraumatyczne, pęknięty tętniak wewnątrzczaszkowy jest przyczyną. Skurcz naczyń mózgowych to zwężenie tętnic wewnątrzczaszkowych, które może prowadzić do hipoperfuzji, opóźnionych deficytów niedokrwiennych i udaru mózgu. Skurcz naczyń jest nadal głównym powikłaniem SAH i źródłem zachorowalności ze względu na słabo poznane mechanizmy i ograniczone możliwości leczenia., Przeżycie po tętniakowym krwotoku podpajęczynówkowym (aSAH) wzrosło w ciągu ostatnich kilku dekad, głównie z powodu wczesnej naprawy tętniaka, zabiegów zapobiegających skurczowi naczyń oraz postępów w strategiach diagnostycznych i terapeutycznych. Niemniej jednak, ocaleni zwykle mają zaburzenia poznawcze, które wpływają na ich jakość życia i zdolności funkcjonalnych.

Tętniakowy krwotok podpajęczynówkowy

Epidemiologia

Tętniakowy udar podpajęczynówkowy (aSAH) jest związany z wysoką śmiertelnością, zachorowalnością i obciążeniem zdrowotnym.,1. aSAH ma największą częstość występowania w 6. i 7. dekadzie życia. W dużym rejestrze prospektywnym częstość występowania u kobiet była o 60% większa niż u mężczyzn (współczynnik częstości: 1,6, 95% CI: 1,3-2).2 tętniaki wewnątrzczaszkowe są stosunkowo częste, występują u 1% do 2% populacji.3 duże badania obserwacyjne w Europie i Chinach odnotowano 28-dniowy wskaźnik śmiertelności przypadków 42%.4 ryzyko trwałego inwalidztwa jest wysokie, przy czym niepełnosprawność i zależność występują u blisko 50% osób, które przeżyły., Wyniki korelują z poziomem świadomości osoby w prezentacji, wieku, dystrybucji krwi na obrazach i obecności skurczu naczyń lub powikłań krążeniowo-oddechowych. Wczesne agresywne leczenie i optymalne postępowanie medyczne i chirurgiczne w przypadku powikłań w doświadczonych ośrodkach ma kluczowe znaczenie dla poprawy wyników.5

Prezentacja kliniczna

klasyczny początkowy objaw aSAH to silny ból głowy z grzmotem, który jest maksymalny w momencie wystąpienia i niepodobny do poprzednich bólów głowy, ale może być poprzedzony ostrzeżeniem „wartowniczy ból głowy” u do 40% osób z aSAH.,6 powiązane czynniki obejmują stres fizyczny lub psychologiczny; jednak asah występuje częściej podczas aktywności codziennego życia z większą częstością podczas codziennych rutyny, które obejmują manewr Valsalva (np. kichanie, wypróżnianie).Badanie wykazało, że 50% aSAH wystąpiło podczas snu lub odpoczynku, ale 19% wystąpiło podczas lub w ciągu 2 godzin umiarkowanego do ciężkiego wysiłku fizycznego(stosunek szans: 2,7, 95% CI: 1,6-4,6).8 inne objawy to nudności i (lub) wymioty, światłowstręt i ogniskowe deficyty neurologiczne., Osoby dotknięte ciężką chorobą mogą występować z głęboką śpiączką, a stopień encefalopatii przy prezentacji jest głównym wyznacznikiem rokowania.9

Diagnostyka

narzędzia do diagnozowania asah obejmują angiografię MR (MRA), angiografię CT (CTA) i cyfrową angiografię odejmującą (DSA). Noncontrast head ct head ma czułość zbliżającą się do 100%, która spada z czasem i wynosi około 98% po 6 godzinach, jeśli skan jest oceniany przez doświadczonego lekarza.10. jeśli wyniki tomografii głowy są negatywne, wykonano nakłucie lędźwiowe, aby wykluczyć SAH w nagłych przypadkach., Metaanaliza 7 badań z udziałem 813 osób z prawidłowymi wynikami badań neurologicznych, bólem głowy z grzmotem, prawidłową tomografią głowy i negatywnymi wynikami z analizy płynu mózgowo-rdzeniowego (CSF)nie wykazała przypadków SAH w ciągu co najmniej 3 miesięcy obserwacji.11

opóźnione niedokrwienie mózgu i skurcz naczyń mózgowych

opóźnione niedokrwienie mózgu (ang. Delayed cerebral ischemia, DCI) to późniejsze pogorszenie, które występuje po aSAH i ma wieloczynnikową etiologię, w tym połączone skutki skurczu mózgu i naczyń mikronaczyniowych, zakrzepicy, depolaryzacji rozprzestrzeniania korowego i niewydolności autoregulacji mózgowej.,12,13 chociaż skurcz naczyń mózgowych i DCI mogą komplikować traumatyczne SAH lub pęknięte wady rozwojowe naczyń, najczęściej występuje w połączeniu z aSAH.14

Patofizjologia i biomarkery

wraz z upośledzoną autoregulacją mózgową skurcz naczyń przyczynia się do zmniejszenia przepływu krwi w mózgu i opóźnionego niedokrwienia, które zwykle występuje 4 do 14 dni po aSAH, ze szczytową częstością między 6 a 10 dni., Angiograficzne skurcze naczyń występuje u około 60% do 70% osób, które doświadczają aSAH, i chociaż tylko 40% z tych osób rozwijać objawy kliniczne, do 20% umrze lub mają poważne deficyty.15

najnowsze badania implikują różne mechanizmy patogenne, w tym szlaki zapalne, zmiany w stężeniach jonów metali w płynie mózgowo-rdzeniowym, poziomy cholesterolu i aktywność syntazy tlenku azotu (NOS)., Liza czerwonych krwinek w przestrzeniach podpajęczynówkowych uwalnia hemoglobinę, która powoduje odpowiedź immunologiczną wywołaną przez komórki zapalne, w tym neutrofile i makrofagi, które wchodzą do przestrzeni podpajęczynówkowej. W ciągu 2 do 4 dni powoduje to uwalnianie endoteliny i wolnych rodników tlenowych, które również odgrywa rolę w stanach zapalnych i skurczu naczyń mózgowych.16

chociaż zwężenie tętnic zostało uznane za główny mechanizm DCI, leczenie mające na celu przywrócenie drożności światła nie przyniosło poprawy wyników klinicznych, a w badaniu 27% osób z DCI nie miało zwężenia tętnic.,17-19

czynniki ryzyka i przewidywanie skurczu naczyń

objętość skrzepu po SAH jest jednym z najważniejszych czynników ryzyka do przewidywania skurczu naczyń. Zmodyfikowana Skala Fishera ocenia stopień i zakres SAH na niekontrast head CT w początkowej prezentacji i zdecydowanie przewiduje prawdopodobieństwo wystąpienia skurczu naczyń.20 zaawansowany wiek, palenie tytoniu, spożycie alkoholu, cukrzyca lub hiperglikemia, istniejące nadciśnienie tętnicze i słaby stopień neurologiczny w początkowej prezentacji również korelują z rozwojem skurczu naczyń.21,22

leczenie medyczne

terapia potrójna H., Zastosowanie nadciśnienia tętniczego, hiperwolemii i hemodilucji zostało po raz pierwszy wprowadzone w 1970 roku i pozostaje szeroko stosowane z zamiarem zwiększenia ciśnienia perfuzji mózgu, objętości krwi i pojemności minutowej serca przy jednoczesnej optymalizacji lepkości krwi. Chociaż terapia triple-H może być skuteczna w odwracaniu skurczu naczyń, niesie ze sobą ryzyko, w tym niewydolność serca, zaburzenia elektrolitowe, obrzęk mózgu i skaza krwotoczna z powodu rozcieńczenia czynników krzepnięcia, a korzyści jako leczenie profilaktyczne są wątpliwe.,W retrospektywnym badaniu z udziałem 45 osób, podczas 55 okresów umiarkowanego nadciśnienia, zauważalny przyrost utlenienia mózgu obserwowano w 90% przypadków nadciśnienia; u 3 osób wystąpiły powikłania (8%). Bardziej agresywne hiperwolemiczne zwiększenie ciśnienia krwi zwiększyło natlenienie mózgu w 6 odstępach (60%), z powikłaniami u 5 osób (50%).,W randomizowanym badaniu prospektywnym z udziałem 82 uczestników przydzielonych do otrzymywania izotonicznego krystaloidu lub 5% roztworu albuminy co 2 godziny w celu utrzymania prawidłowego lub podwyższonego ciśnienia napełniania serca (normowolemicznego vs hiperwolemicznego), nie stwierdzono różnicy w średnim globalnym przepływie krwi do mózgu (CBF) lub minimalnym regionalnym CBF między 2 grupami leczonymi. Objawowy skurcz naczyń wystąpił u 20% osób w każdej grupie.,24 aktualne wytyczne American Heart Association (AHA) / American Stroke Association (Asa) zalecają utrzymanie euvolemii i prawidłowej objętości krwi krążącej w celu zapobiegania DCI (klasa i; poziom dowodów B).

blokery kanałów wapniowych. Nimodypina jest dihydropirydynowym blokerem kanału wapniowego., W prospektywnym randomizowanym badaniu z zastosowaniem placebo (n = 276) lub nimodypiny w dawce 60 mg (n = 278) podawanej doustnie co 4 godziny przez 21 dni, częstość występowania zawału mózgu wynosiła 22% (61/278) u pacjentów leczonych nimodypiną w porównaniu z 33% pacjentów otrzymujących placebo (92/276), przy względnym zmniejszeniu o 34% (95% CI: 13-50; P = .003). Nimodypina znacząco zmniejszała częstość występowania słabych wyników (zgon, stan wegetatywny, ciężka niepełnosprawność) o 40% (p < .001).Wytyczne AHA/ASA zalecają leczenie nimodypiną u wszystkich osób, które doświadczyły aSAH., (Klasa I; poziom dowodu A).25

inne leki. Ponieważ uraz śródbłonka i stan zapalny mogą odgrywać rolę w rozwoju DCI, rozważono steroidy, a randomizowane kontrolowane badanie metyloprednizolonu u 97 uczestników z rozpoznaniem aSAH nie zmniejszyło częstości występowania objawowego skurczu naczyń, ale poprawiło wynik funkcjonalny po 1 roku.,

metaanaliza 6 randomizowanych badań wykazała mniejszą częstość występowania DCI i śmiertelności u tych uczestników, którzy byli również leczeni statynami, ale randomizowane badania kliniczne nie wykazały żadnej korzyści z leczenia statyną (40 lub 80 mg przez 21 dni) w zmniejszaniu częstości występowania DCI lub w krótko-lub długoterminowych wynikach osób z DCI.28-30 podobnie, chociaż magnez jest znany jako dobrze tolerowany neuroprotektant, nie zaobserwowano korzyści z leczenia magnezem.,31-33 metaanaliza wykazała, że profilaktycznie dożylny siarczan magnezu zmniejszał częstość występowania DCI, ale nie zwiększał prawdopodobieństwa dobrego wyniku neurologicznego u osób z aSAH.

leczenie wewnątrznaczyniowe skurczu naczyń mózgowych

angioplastyka balonowa. Uważa się, że mechaniczny sposób ponownego rozszerzenia naczynia wewnątrzczaszkowego, angioplastyka balonowa powoduje uraz paralityczny komórek mięśni gładkich, który zapobiega późniejszemu zwężeniu naczyń.35 chociaż jest to bardzo skuteczne w przywracaniu średnicy światła, istnieje kilka ograniczeń., Po pierwsze, angioplastyka balonowa może być wykonywana tylko na większych, bardziej proksymalnych naczyniach, a więc nie dotyczy procesów mikrokrążenia uważanych za pierwotną patologię związaną z DCI. Angioplastyka balonowa jest również najbardziej inwazyjnym leczeniem o najwyższym ryzyku, a powikłania obejmują perforację naczyń, rozwarstwienie tętnic,udar niedokrwienny i krwotoczną transformację tkanki zawału.W badaniu porównującym skuteczność angioplastyki balonowej z dotętniczą nimodypiną w leczeniu opornego skurczu naczyń, obie te metody były skuteczne w celu osiągnięcia radiograficznego ustąpienia skurczu naczyń.,Ocena profilaktycznej angioplastyki balonowej u 85 osób z SAH stopnia 3 według Fishera znacząco zmniejszyła potrzebę pilnego leczenia ratunkowego w celu uzyskania objawowego skurczu naczyń (12 vs 26%, P = .03) ale brak statystycznej różnicy w częstości zawału mózgu lub słabego wyniku po 3 miesiącach.

leki rozszerzające naczynia tętnicze. Antagoniści kanału wapniowego (nimodypina, nikardypina, werapamil) i inhibitory fosfodiesterazy (papaweryna, milrinon) należą do leków rozszerzających naczynia tętnicze stosowanych w wewnątrznaczyniowym leczeniu skurczu naczyń., Zabiegi te są na ogół niskie ryzyko; jednak mogą wystąpić powikłania, w tym nadciśnienie wewnątrzczaszkowe, niedociśnienie ogólnoustrojowe i drgawki.

ostatnia kompleksowa metaanaliza obejmowała 55 badań (1571 uczestników) w celu oceny wpływu leków rozszerzających naczynia tętnicze w leczeniu skurczu naczyń wykazała silną natychmiastową odpowiedź angiograficzną (prawie 90%) z postprocesową poprawą neurologiczną o zaledwie mniej niż 60%. Spośród badań, które dostarczyły informacji o wyniku klinicznym u 1111 osób, 66% miało ogólnie dobry wynik kliniczny., Gdy who została wybrana do rozszerzenia naczyń tętniczych na podstawie wyników przezczaszkowego USG dopplerowskiego (TCD), wskaźnik dobrego wyniku wzrósł do 72%, a skorygowana śmiertelność wyniosła 5%. Fasudil dotętniczy wykazywał najwyższy odsetek odpowiedzi angiograficznej na 99% z dobrym wynikiem klinicznym i najniższą śmiertelnością.W innej metaanalizie obejmującej 1154 osoby wlew nikardypiny zmniejszał ryzyko słabego wyniku i śmiertelności po zastosowaniu aSAH.,W innym badaniu wzięło udział 29 uczestników; dotętnicza nimodypina prowadziła do rozszerzenia naczyń krwionośnych w angiografii i poprawy objawów klinicznych.

leczenie dooponowe w celu leczenia skurczu naczyń może być skuteczne, ponieważ zapewnia wyższe stężenie leku przy minimalnych skutkach ubocznych. Leki blokujące kanały wapniowe (np. nikardypina) za pośrednictwem zewnętrznego drenażu komorowego miały pozytywne wyniki zarówno w zapobieganiu skurczowi naczyń, jak i w leczeniu, ale dalsze badania są uzasadnione.,42,43 w innym badaniu zastosowanie stent retrievera spowodowało rozszerzenie naczyń mózgowych i odwrócenie ogniskowych deficytów neurologicznych z długotrwałym efektem.W badaniu ASTROHa badano ciągły, niefrakcjonowany wlew heparyny w małych dawkach.

podsumowanie

pomimo postępów w leczeniu tętniaków, skurcz naczyń mózgowych nadal przyczynia się do zachorowalności i śmiertelności w aSAH. Patogeneza skurczu naczyń i DCI jest prawdopodobnie wieloczynnikowa i obejmuje angiograficzny skurcz naczyń, depresję rozprzestrzeniania się kory, mikrombozę i ograniczenia mikrokrążenia., Chociaż dostępnych jest wiele metod farmakologicznych i interwencji wewnątrznaczyniowych, nimodypina pozostaje jedynym leczeniem wspomagającym, które wykazało poprawę wyników klinicznych w randomizowanych kontrolowanych badaniach klinicznych.

1. Macdonald RL, Schweizer TA. Spontaniczny krwotok podpajęczynówkowy. Lancet. 2017;389(10069):655-666.

2. Epidemiology of aneurysmal subarachnoid hemorrhage in Australia and New Zealand: inquiry and case fatality from the Australasian Cooperative Research on Subarachnoid Hemorrhage Study (ACROSS). Udar. 2000;31(8):1843-1850.

3., de Rooij NK, Linn FH, van der Plas JA, Algra A, Rinkel GJ. Częstość występowania krwotoku podpajęczynówkowego: przegląd systematyczny ze szczególnym uwzględnieniem regionu, wieku, płci i tendencji czasowych. J Neurol Neurochirurg Psychiatria. 2007;78(12):1365-1372.

4. Ingall T, Asplund K, Mahonen m, Bonita R. a multinational comparison of subarachnoid hemorrhage epidemiology in the WHO MONICA stroke study. Udar. 2000;31(5):1054-1061.

5. le Roux AA, Wallace MC. Wynik i koszt tętniakowego krwotoku podpajęczynówkowego. Neurochirurg Klin N Am. 2010;21(2):235-246.

6. Bassi P, Bandera R, Loiero M, Tognoni G, Mangoni A., Znaki ostrzegawcze w krwotoku podpajęczynówkowego: badanie współpracy. Acta Neurol Scand. 1991;84(4):277-281.

7. Anderson C, Ni Mhurchu C, Scott D, et al. Wyzwalacze krwotoku podpajęczynówkowego: rola wysiłku fizycznego, palenia tytoniu i alkoholu w Australasian Cooperative Research on Subarachnoid Hemorrhage Study (w poprzek). Udar. 2003;34(7):1771-1776.

8. Vlak MH, Rinkel GJ, Greebe P, Algra A. ryzyko pęknięcia tętniaka wewnątrzczaszkowego na podstawie charakterystyki pacjenta: badanie przypadków. Udar. 2013;44(5):1256-1259.

9. Lawton MT, Vates GE. Krwotok podpajęczynówkowy., N Engl J Med. 2017;377(3):257-266.

10. Cohen-Gadol AA, Bohnstedt BN. Rozpoznanie i ocena niezrównoważonego krwotoku podpajęczynówkowego i pękniętego tętniaka mózgu. Jestem Lekarzem. 2013;88(7):451-456.

11. Savitz SI, Levitan EB, Wears R, Edlow JA. Analiza zbiorcza pacjentów z grzmotliwym bólem głowy oceniana przez CT i LP: czy konieczna jest angiografia u pacjentów z negatywnymi ocenami? J Neurol Sci. 2009;276(1-2):123-125.

12. Rowland MJ, Hadjipavlou G, Kelly M, Westbrook J, Pattinson KT., Opóźnione niedokrwienie mózgu po krwotoku podpajęczynówkowym: poza skurczem naczyń. Br J Anaesth. 2012;109(3):315-329.

13. Macdonald RL. Opóźnione pogorszenie stanu neurologicznego po wystąpieniu krwotoku podpajęczynówkowego. Nat Rev Neurol. 2014;10(1):44-58.

14. Izzy S, Muehlschlegel S. skurcz naczyń mózgowych po tętniakowym krwotoku podpajęczynówkowym i urazowym uszkodzeniu mózgu. Current Treat Options Neurol. 2014;16(1):278.

15. Dabus G, Nogueira RG. Aktualne możliwości leczenia tętniaka podpajęczynówkowego wywołanego krwotokiem mózgowym: kompleksowy przegląd literatury., Interv Neurol. 2013;2(1):30-51.

16. Rodriguez-Rodriguez A, Egea-Guerrero JJ, et al. Biomarkery rozwoju skurczu naczyń i wyników w tętniakowym krwotoku podpajęczynówkowym. J Neurol Sci. 2014;341(1-2):119-127.

17. Macdonald RL, Kassell NF, Mayer S, et al. Klazosentan w celu przezwyciężenia niedokrwienia neurologicznego i zawału występującego po krwotoku podpajęczynówkowym (CONSCIOUS-1): randomizowane, podwójnie zaślepione, kontrolowane placebo badanie fazy 2 polegające na ustalaniu dawki. Udar. 2008;39(11):3015-3021.

18. Macdonald RL, Higashida RT, Keller E, et al., Klazosentan, antagonista receptora endoteliny u pacjentów z tętniakowym krwotokiem podpajęczynówkowym poddawanych zabiegom chirurgicznym: randomizowane, podwójnie zaślepione, kontrolowane placebo badanie fazy 3 (CONSCIOUS-2). Lancet Neurol. 2011;10(7):618-625.

19. Wagner M, Steinbeis P, Guresir E, et al. Poza opóźnionym skurczem naczyń mózgowych: wzorce zawału u pacjentów z krwotokiem podpajęczynówkowym. Clin Neuroradiol. 2013;23(2):87-95.

20. Friedman JA, Goerss SJ, Meyer FB, et al., Volumetric quantification of Fisher Grade 3 tętniakowy krwotok podpajęczynówkowy: nowatorska metoda przewidywania objawowego skurczu naczyń przy wstępie komputerowe tomografia skany. J Neurochirurg. 2002;97(2):401-407.

21. Inagawa T, Yahara K, Ohbayashi N. czynniki ryzyka związane ze skurczem naczyń mózgowych po tętniakowym krwotoku podpajęczynówkowym. Neurol Med Chir (Tokio) 2014;54(6):465-473.

22. de Rooij NK, Rinkel GJ, Dankbaar JW, Frijns CJ. Opóźnione niedokrwienie mózgu po krwotoku podpajęczynówkowym: przegląd systematyczny predyktorów klinicznych, laboratoryjnych i radiologicznych. Udar., 2013;44(1):43-54.

23. Raabe A, Beck J, Keller M, Vatter H, et al. Względne znaczenie nadciśnienia w porównaniu z hiperwolemią dla zwiększenia utlenienia mózgu u pacjentów ze skurczem naczyń mózgowych po krwotoku podpajęczynówkowym. J Neurochirurg. 2005;103(6):974-981.

24. Lennihan L, Mayer SA, Fink ME, et al. Wpływ terapii hiperwolemicznej na mózgowy przepływ krwi po krwotoku podpajęczynówkowego: randomizowane kontrolowane badanie. Udar. 2000;31(2):383-391.

25. Connolly ES, Jr, Rabinstein AA, Carhuapoma JR, et al., Guidelines for the management of aneurysmal subarachnoid hemorrhage: a guidelines for healthcare professionals from the American Heart Association / American Stroke Association. Udar. 2012;43(6):1711-1737.

26. Pickard JD, Murray GD, Illingworth R, et al. Wpływ doustnej nimodypiny na zawał mózgu i wynik po krwotoku podpajęczynówkowego: British aneurysm nimodipine trial. BMJ. 1989;298(6674):636-642

27. Gomis P, Graftieaux JP, Sercombe R, et al. Randomizowane, podwójnie ślepe, kontrolowane placebo, pilotażowe badanie wysokiej dawki metyloprednizolonu w tętniakowym krwotoku podpajęczynówkowym., J Neurochirurg. 2010;112(3):681-688.

28. Kirkpatrick PJ, Turner CL, Smith C, et al. Symwastatyna w tętniakowym krwotoku podpajęczynówkowym (STASH): wieloośrodkowe randomizowane badanie fazy 3. Lancet Neurol. 2014;13(7):666-675.

29. Wong GK, Chan dy, Siu DY, et al. Symwastatyna w dużych dawkach w przypadku tętniakowego krwotoku podpajęczynówkowego: wieloośrodkowe, randomizowane, kontrolowane, podwójnie zaślepione badanie kliniczne. Udar. 2015;46(2):382-388.

30. Su SH, Xu w, Hai J, Wu YF, Yu F. efekty statyn-zastosowanie u pacjentów z tętniakowym krwotokiem podpajęczynówkowym: metaanaliza randomizowanych kontrolowanych badań. Sci Rep., 2014;4:4573.

31. Lingam I, Robertson NJ. Magnez jako środek neuroprotekcyjny: przegląd jego stosowania u płodu, noworodka z encefalopatią noworodkową i dorosłego pacjenta z udarem mózgu. Dev Neurosci. 2018;40(1):1-12.

32. Wong GK, Poon WS, Chan MT, et al. Dożylny siarczan magnezu w przypadku tętniakowego krwotoku podpajęczynówkowego (IMASH): randomizowane, podwójnie zaślepione, kontrolowane placebo, wieloośrodkowe badanie fazy III. Udar. 2010;41(5):921-926.

33. Dorhout Mees SM, Algra A, Vandertop WP, et al., Magnez w przypadku tętniakowego krwotoku podpajęczynówkowego (MASH-2): randomizowane badanie kontrolowane placebo. Lancet. 2012;380(9836):44-49.

34. Golan E, Vasquez DN, Ferguson ND, Adhikari NK, Scales DC. Profilaktyczny magnez w celu poprawy neurologicznego wyniku po tętniakowym krwotoku podpajęczynówkowym: przegląd systematyczny i metaanaliza. J Crit Care. 2013;28(2):173-181.

35. Abruzzo T, Moran C, Blackham KA, et al. Inwazyjne leczenie interwencyjne po krwotocznym skurczu naczyń mózgowych u pacjentów z tętniakowym krwotokiem podpajęczynówkowym. J Neurointerwencja 2012;4(3):169-177.

36., Findlay JM, Nisar J, Darsaut T. Can J Neurol Sci. 2016;43(1):15-44.

37. Aburto-Murrieta Y, Marquez-Romero JM, Bonifacio-Delgadillo D, Lopez i, Hernandez-Curiel B. Leczenie wewnątrznaczyniowe: angioplastyka balonowa a nimodypina dotętnicza dla medycznie opornego skurczu naczyń mózgowych po tętniakowym krwotoku podpajęczynówkowym. Vasc Endovascular Surg. 2012; 46 (6): 460-465.

38. Zwienenberg-Lee m, Hartman J, Rudisill N, et al., Wpływ profilaktycznej angioplastyki balonowej na skurcz naczyń mózgowych i wynik u pacjentów z krwotokiem podpajęczynówkowym III stopnia Fishera: wyniki wieloośrodkowego, randomizowanego badania klinicznego II Fazy. Udar. 2008;39(6):1759-1765.

39. Venkatraman A, Khawaja AM, Gupta S, et al. Leki rozszerzające naczynia tętnicze w celu skurczu naczyń po tętniakowym krwotoku podpajęczynówkowym: metaanaliza. J Neurointerwencja 2018;10 (4): 380-387.

40. Huang RQ, Jiang FG, Feng ZM, Wang TY. Nikardypina w leczeniu tętniakowego krwotoku podpajęczynówkowego: metaanaliza opublikowanych danych., Acta Neurol Belg. 2013;113(1):3-6.

41. Kim SS, Park DH, Lim DJ, et al. Cechy angiograficzne i wyniki kliniczne iniekcji dotętniczej nimodypiny u pacjentów ze skurczem naczyń wywołanym krwotokiem podpajęczynówkowym. J Koreański Neurochirurg Soc. 2012;52(3):172-178.

42. Goodson K, Lapointe M, Monroe T, Chalela JA. Dokomorowa nikardypina w przypadku opornego skurczu naczyń mózgowych po krwotoku podpajęczynówkowym. Neurocrit Care. 2008;8(2):247-252.

43. Stuart D, Christian R, Uschmann H, Palokas M., Skuteczność nikardypiny dooponowej w skurczu naczyń mózgowych w nie-traumatycznym krwotoku podpajęczynówkowym: przegląd systematyczny. JBI Database System Rev. 2018;16(10):2013-2026.

44. Bhogal P, Loh Y, Brouwer P, Andersson T, Soderman M. leczenie skurczu naczyń mózgowych za pomocą stentów samorozprężalnych: proof of concept. J Neurointerwencja 2017; 9 (1):52-59.

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *