Sojusz, w stosunkach międzynarodowych, formalna umowa między dwoma lub więcej państwami o wzajemnym wsparciu w przypadku wojny. Współczesne sojusze przewidują wspólne działania dwóch lub więcej niezależnych państw i mają na ogół charakter obronny, zobowiązując sojuszników do połączenia sił, jeśli jedno lub więcej z nich zostanie zaatakowane przez inne państwo lub koalicję., Chociaż sojusze mogą być nieformalne, są one zazwyczaj sformalizowane przez traktat Przymierza, których najbardziej krytyczne klauzule są te, które definiują casus foederis, lub okoliczności, w których traktat zobowiązuje sojusznika do pomocy kolegom.
sojusze powstają z prób utrzymania równowagi sił między państwami. W systemie złożonym z wielu państw średniej wielkości, takim jak w Europie od średniowiecza, żadne państwo nie jest w stanie ustanowić trwałej hegemonii nad wszystkimi innymi, głównie dlatego, że inne państwa łączą się w sojusze przeciwko niemu., Tak więc, powtarzające się próby króla Francji Ludwika XIV (panującego w latach 1643-1715) zdominowania Europy kontynentalnej doprowadziły do koalicji przeciw Francji i ostatecznie do wojny Wielkiego Sojuszu; a ambicje Napoleona zostały również udaremnione przez szereg sojuszy zawiązanych przeciwko niemu.
choć typowo kojarzone z systemem państw Westfalskich i europejską równowagą sił, sojusze nabrały kształtu na innych kontynentach i w innych epokach., W swoim klasycznym dziele Artha-shastra („Nauka o materialnym zysku”) Kautilya, doradca Indyjskiego króla Chandragupty (panował ok. 321–ok. 297 p. n. e.), argumentował, że w dążeniu do sojuszy kraje powinny szukać wsparcia i pomocy od odległych państw przeciwko zagrożeniu sąsiednich (zgodnie z logiką, że wróg wroga musi być przyjacielem). Spuścizna kolonializmu w Afryce opóźniła rozwój systemów obrony zbiorowej tam, ale gdzie indziej w krajach rozwijających się sojusze odegrały kluczową rolę w rozwijającej się równowadze regionalnej., Na przykład, w latach 1865-70 wojna Paragwajska, potrójny Sojusz Argentyny, Brazylii i Urugwaju spustoszył Paragwaj, zmniejszając jego posiadłości terytorialne, a także ludność o około 60 procent. Aż do zimnej wojny w ostatniej połowie XX wieku ideologia nie była zwykle znaczącym czynnikiem w tworzeniu takich koalicji. Na przykład w 1536 roku Franciszek I, Rzymskokatolicki król Francji, połączył się z osmańskim sułtanem Sulejmanem i, który był muzułmaninem, przeciwko Świętemu cesarzowi Rzymskiemu Karolowi V, innemu katolikowi, ponieważ posiadłości Karola niemal otaczały Francję., Podobnie w czasie II wojny światowej (1939-45) Wielka Brytania i Stany Zjednoczone sprzymierzyły się z komunistycznym Związkiem Radzieckim, aby pokonać nazistowskie Niemcy.
nowy poziom budowania Sojuszu w Europie został osiągnięty pod koniec XIX wieku, kiedy wrogość między Niemcami a Francją spolaryzowała Europę w dwa rywalizujące ze sobą sojusze. Do 1910 r. większość państw Europy należała do jednego lub drugiego z tych wielkich przeciwstawnych sojuszy: mocarstw centralnych, których głównymi członkami były Niemcy i Austro-Węgry, oraz sojuszników, składających się z Francji, Rosji i Wielkiej Brytanii., Ten dwubiegunowy system miał destabilizujący skutek, ponieważ konflikt pomiędzy dwoma członkami opozycyjnych bloków wiązał się z zagrożeniem wojny ogólnej. Ostatecznie spór między Rosją a Austro-Węgrami w 1914 r. szybko wciągnął członków bloku w ogólny konflikt, który stał się znany jako I wojna światowa (1914-18). O wyniku wojny zdecydowano, gdy Stany Zjednoczone porzuciły tradycyjny izolacjonizm i dołączyły do aliantów w 1917 roku jako jedno z kilku ” stowarzyszonych mocarstw.”
alianccy zwycięzcy dążyli do zapewnienia powojennego pokoju, tworząc Ligę Narodów, która działała jako układ o Bezpieczeństwie Zbiorowym wzywający do wspólnych działań wszystkich swoich członków, aby bronić każdego pojedynczego członka lub członków przed agresorem., Układ o Bezpieczeństwie Zbiorowym różni się od Sojuszu pod wieloma względami: (1) jest bardziej integracyjny w jego członkostwie, (2) celem układu jest bez nazwy i może być każdy potencjalny agresor, w tym nawet jeden z sygnatariuszy, oraz (3) celem układu jest odstraszanie potencjalnego agresora przez perspektywę zorganizowania i doprowadzenia do walki z nim przeważającej władzy. Liga Narodów stała się wyraźnie nieskuteczna w połowie lat 30., jednak po tym, jak jej członkowie odmówili użycia siły, aby powstrzymać agresywne działania Japonii, Włoch i Niemiec.,
te trzy kraje wkrótce utworzyły Axis, Ofensywny sojusz, który rywalizował o panowanie na świecie w ii Wojnie Światowej z sojuszu obronnego prowadzonego przez Wielką Brytanię, Francję, Chiny i, począwszy od 1941 roku, Związek Radziecki i Stany Zjednoczone. Po klęsce państw Osi w 1945 roku zwycięscy sojusznicy utworzyli Organizację Narodów Zjednoczonych( ONZ), ogólnoświatową organizację poświęconą zasadom bezpieczeństwa zbiorowego i współpracy międzynarodowej., ONZ współistniało jednak raczej nieefektywnie z silnymi sojuszami militarnymi, które po wojnie tworzyły Stany Zjednoczone i Związek Radziecki, według ostrych ideologicznych linii. W 1949 Stany Zjednoczone i Kanada połączyły się z Wielką Brytanią i innymi krajami Europy Zachodniej tworząc organizację Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO), a w 1955 Związek Radziecki i jego satelity z Europy Środkowej i Wschodniej utworzyły Układ Warszawski po przystąpieniu Niemiec Zachodnich do NATO., Zimnowojenna rywalizacja pomiędzy tymi dwoma sojuszami, w skład których wchodziły również inne organizacje traktatowe założone przez Stany Zjednoczone (np. organizacja Traktatu w Azji Południowo-Wschodniej, Organizacja Traktatu Centralnego i Pakt ANZUS), zakończyła się rozpadem Związku Radzieckiego i rozwiązaniem Układu Warszawskiego w 1991 roku.,
Encyclopædia Britannica, Inc.
sojusze zimnej wojny zostały publicznie uznane koalicje w czasie pokoju., Pod tym względem różniły się one od większości poprzednich sojuszy, takich jak częściowo tajny niemiecko-Radziecki pakt o nieagresji (1939), który został zawarty na mniej niż 10 dni przed najazdem Niemiec na Polskę i rozpoczęciem II Wojny Światowej. nowoczesne sojusze zazwyczaj wymagają wspólnego wysiłku znacznie bardziej zintegrowanego niż było to konieczne we wcześniejszych czasach. Na przykład, w koalicjach II Wojny Światowej, połączone agencje planowania wojskowego i gospodarczego były wspólną i rzucającą się w oczy cechą., Nawet w mniej ściśle ze sobą powiązanych sojuszach, takich jak NATO, dużą wagę przywiązywano do ścisłych i kooperacyjnych działań, zarówno wojskowych, jak i politycznych, szczególnie w utrzymywaniu Zachodniej strategii odstraszania nuklearnego oraz w zarządzaniu konfliktami w regionach peryferyjnych Europy, takich jak Bałkany.
w następstwie Zimnej Wojny i braku wyraźnych bloków europejskich na początku XXI wieku, uczeni i decydenci debatowali, czy sojusze wymagają, aby wróg pozostał spójny., Na przykład niektórzy politycy twierdzili, że nie ma uzasadnienia dla dalszego istnienia NATO ze względu na zniknięcie Związku Radzieckiego. Inni twierdzili natomiast, że organizacja może i powinna rozwijać się, aby odgrywać coraz większą rolę w zarządzaniu konfliktami na peryferiach Europy, szczególnie na Bałkanach. Ten ostatni pogląd ostatecznie przeważył, ponieważ NATO podjęło pierwsze użycie sił zbrojnych w Bośni i Hercegowinie w 1995 roku i przeciwko Serbii w 1999 roku., Począwszy od tego samego okresu, członkostwo w NATO zostało rozszerzone o większość byłych satelitów radzieckich lub ich państw-następców oraz nowo Niepodległych republik bałtyckich. Jednocześnie różne głośne kryzysy podkreślały tradycyjne podejście do tworzenia sojuszu. Na przykład, po zamachach terrorystycznych w Stanach Zjednoczonych na World Trade Center i Pentagon 11 września 2001, administracja U. S. Pres. George W. Bush zawiązał zróżnicowaną koalicję składającą się z wielu starych (np. Wielka Brytania) i nowych (np.,, Uzbekistan).